Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik 29 Temmuz 2023 tarih ve 32263 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı.

1. Kimler kapsamda?

• Bütün sağlık meslek mensupları
• Bütün özel sağlık kuruluşları
• Yetkisi olmayan ancak reklam, tanıtım veya bilgilendirme yapan herkes Yönetmeliğin kapsamındadır.

2. Reklam nedir?

Bir ürün veya hizmete talep yaratmak veya talebi artırmak ve kişileri ikna etmek amacıyla herhangi bir mecrada yazılı, görsel, işitsel ve benzeri yollarla gerçekleştirilen ticari amaçlı pazarlama iletişimi niteliğindeki duyurular reklamdır.

3. Tanıtım ve bilgilendirme nedir?
 

• Özel sağlık tesisleri için:

- Hasta kabul ve tedavi edilen uzmanlık dalları,

- Adres ve iletişim bilgileri

- Hizmet verilen sağlık alanıyla ilgili sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgilerin yayınlanması;
 

• Hekimler için:

- Mesleki ve akademik unvanı

- Ana dal ve yan dal uzmanlıkları,

- Muayene gün ve saatleri,

- Hasta kabul ettiği zaman ve mahal bilgisi

sunmaya yetkili oldukları sağlık hizmetiyle ilgili sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgileri içeren yayınların yapılması tanıtım ve bilgilendirmenin çerçevesini oluşturur.
 

• Tanıtım ve bilgilendirme;

- Yanıltıcı ve aldatıcı olmamalı,

- İnsan sağlığını tehlikeye düşürmemeli,

- Talep yaratmamalı

- Haksız rekabet ortamı yaratmamalı

- Reklam tanımı kapsamına girmemelidir.


4. Tanıtım ve bilgilendirmede temel ilke ve kurallar nelerdir?
 

• Tanıtım ve bilgilendirmenin çerçevesi

- Hekim ve dişhekimleri, ana dal ve yan dal uzmanlıkları, akademik unvan, muayene gün ve saatleri, hasta kabul ettiği zaman ve mahal bilgisi ve hizmet verilen sağlık alanıyla ilgili sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgileri yayınlayabilir.

- Sağlık tesisleri hasta kabul ve tedavi edilen uzmanlık dalları, adres ve iletişim bilgileri ile hizmet verilen sağlık alanıyla ilgili sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgileri yayınlayabilir.

- Örtülü veya açık reklam yapılması ve yaptırılması yasaktır.

- Genel ahlaka, tıbbi deontoloji ve meslek etiği kurallarına uyulması zorunludur.

- Hasta haklarına ve kişisel verilerin korunmasına ilişkin kurallara uygun olarak mahremiyete saygı gösterilmelidir.

- Bilimsel, istatistiki ve haber niteliğindeki bilgi dağıtımı halleri ayrık olmak üzere, organ ve doku alınması ve verilmesine ilişkin her türlü reklam, tanıtım ve benzeri etkinlikler yasaktır.
 

• Yanıltıcı veya yanlış bilgi verilmemelidir

-Hasta tedavi edilen uzmanlık dallarından başka hastaların kabul ve tedavi edildiği izlenimi uyandıracak şekilde yayın yapılması yasaktır,

-Halkı yanıltan, yanlış yönlendiren, kişi ve toplum sağlığını tehlikeye düşüren yayın yapılamaz,

-Sağlık hizmetine konu olan mal veya hizmetin diğerlerinden farklı ya da daha üstün olduğu algısı oluşturacak biçimde insanların güvenini kötüye kullanan ya da bilgi eksikliğini istismar eden tanıtım ve bilgilendirme yapılamaz.

-Bilimsel terimler, araştırma sonuçları veya bilimsel yayınlardan yapılan alıntı ve istatistiki veriler gerçekte olduklarından farklı sonuçlar doğuracak biçimde sunulamaz.

-Doğruluğu bilimsel ve klinik olarak kanıtlanmamış, yerleşik tıbbi metot haline gelmemiş, Sağlık Bakanlığı tarafından tıbbi işlem olarak tanımlanıp düzenlenmemiş tıbbi ve tedavi yöntemleri hakkında açıklamalara yer verilemez, bu yöntemlerle hastalıkların tedavi edildiği veya tedaviye yardımcı olunduğuna dair ifadeler kullanılamaz,

-1219 sayılı Kanunda yer alan ana dal ve yan dal uzmanlığı dışında uzmanlık unvanı yazılamaz ve kullanılamaz,
 

• Talep ve haksız rekabet ortamı yaratılmamalı; hasta yönlendirilmemelidir

-Sağlık hizmetleri; özendirme, çekiliş ve hediye gibi pazarlama amaçlı sunulamaz ve bu amaca yönelik reklam, tanıtım ve bilgilendirme yapılamaz.

-Hastaların sağlık hizmetine yönelik teşekkür ilanında bulunduğuna dair izlenim oluşturacak faaliyetlerde bulunulamaz,

-Hastayı sağlık meslek mensubuna veya sağlık kuruluşuna doğrudan veya dolaylı biçimde yönlendirecek içerikte yayın yapılamaz, faaliyette bulunulamaz.

-Tıbbi yardım hizmetleri, genel sağlık kontrolü (check-up), sağlık taraması, danışmanlık, bilgilendirme gibi sebeplerle aracı kuruluş, yayın ve iletişim kanalları vasıtasıyla belirli bir sağlık meslek mensubuna ve sağlık kuruluşuna yönlendirme yapılamaz.

-Kişilerin bilgi ve rızaları olmaksızın kişisel telefonları aranamaz, mektup, kısa ileti, elektronik posta ve sosyal paylaşım araçları vasıtasıyla ileti gönderilerek reklam ve tanıtım yapılamaz.
 

• İnternet siteleri bakımından ilave kurallar

-İnternet sitelerindeki bilgilendirmenin son güncelleme tarihi ile internet sitesi editörüne ulaşılabilecek iletişim bilgileri açıkça belirtilir.

-İnternet arama motorlarına sağlık tesisleri ve hekimler tarafından kayıt yaptırılabilir. Ancak, kullanılacak anahtar kelimeler ve arama motorlarında çıkan sonuç sayfasında yer alan tüm bilgiler Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik kural ve ilkelerine aykırı olamaz.

-Sosyal paylaşım ve internet sitelerinde yapılan tanıtım ve bilgilendirmelerde de Yönetmelik’te öngörülen ilkelere uyulması zorunludur. Bu ilkelere aykırı olarak tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinde bulunanlar ile paylaşanlar aynı derecede sorumludur.
 

• Sosyal sorumluluk projelerinde de tanıtım ve bilgilendirme ilke ve kurallarına uyulmalıdır

-Sağlık hizmetlerine yönelik olarak yürütülecek sosyal sorumluluk projeleri ve kampanyalar kapsamında yapılacak tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri öncesinde Bakanlıktan izin alınması zorunludur. Tanıtım ve bilgilendirmeler; sosyal sorumluluk projesinin kapsamı, süresi ve sadece projeden faydalanacak kişi veya kuruluşlar ile sınırlıdır.

5. Tanıtım ve bilgilendirmede görsel kullanımı

• Genel kurallar

-Tedavinin etkilerini kıyaslayıcı ve talep oluşturan nitelikte öncesi ve/veya sonrası görsellerin bulunması yasaktır.

- Paylaşılacak görsel içeriklerde; genel ahlak kurallarına aykırı, kamu sağlığı ile esenliğine tehdit oluşturan, kişi hak ve hürriyetlerini zedeleyen, hastanın özel ya da sosyal yaşamını istismar edici, toplumu endişeye sevk edici veya yanıltıcı biçimde görüntü ve ifadelere yer verilemez.

-Görsel içerikli paylaşımlar, sağlık tesisi veya ilgili sağlık meslek mensubunun kendisi tarafından yapılmak zorundadır. Bu paylaşımların başkaları tarafından yapılmış olması ilgili sağlık tesisi veya sağlık meslek mensubunun sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

-Genel ahlak kurallarına aykırılık teşkil edecek şekilde vücudun mahrem bölgelerine ait görsel içerikler paylaşılamaz.

-Ameliyat veya tıbbi girişim esnasında ve ameliyathanede hasta görüntüsü paylaşılamaz.

-Sağlık meslek mensubu veya sağlık kuruluşunun, diğer sağlık meslek mensuplarından veya sağlık kuruluşlarından daha üstün veya daha iyi olduğu izlenimini vermeye yönelik olarak bölge, mekân, tıbbi cihaz, donanım, araç, gereç veya personel yahut benzeri herhangi bir unsur ile ilgili görsel paylaşılamaz.

-Görsel içerikler; yazılı, görsel basın, sosyal medya platformları, internet siteleri gibi mecralarda sponsorlu olarak ya da ücret verilerek yayınlatılamaz.
 

• Hastalara ait görsel kullanımında uyulması gereken ilave kurallar

-Hastaya ait görsel içeriklerin kullanılabilmesi için hastanın açık rızasının alınması şarttır.

-Hasta, paylaşılacak görsel içeriği önceden görme hakkına sahiptir.

-Görsel paylaşım izni, hastanın isteği üzerine herhangi bir usul ve şarta bağlanmaksızın her zaman geri çekilebilir.

-Görsel paylaşım izni verilmesi veya verilmemesinin hastaya yönelik herhangi bir maddi karşılığı olmamalıdır.
 

• Görseller gerçeğe tam olarak uygun olmalıdır

-Tanıtım ve bilgilendirmede kullanılacak video ve fotoğraflara ait ortamların, kullanılan tekniklerin gerçeğine aykırı olmaması, yanıltıcı makyaj olmaksızın görüntülenmesi zorunludur.

-Görsel içerikler üzerinde sonradan teknolojik değişiklik veya düzeltme uygulanamaz.

-Görsel içeriklerde işlem tarihi ve görselin görüntülendiği tarihin belirtilmesi zorunludur.
 

• Hasta yorumları yayınlanamaz

-Görsel içeriklere ait paylaşımların tamamen yoruma kapatılması zorunludur.

-Başka mecralarda yapılmış olsa dahi görsel içeriklere ilişkin yapılan hasta yorumları veya teşekkür ilanı anlamına gelecek ifadeler paylaşılamaz.

6. Yaptırımlar nelerdir?
 

• Denetim ve değerlendirme için bir Komisyon kurulur
   

-Her ilde Valilik tarafından, içinde meslek örgütü temsilcisinin de yer aldığı, yedi kişiden oluşan Sağlıkta Bilgilendirme Tanıtım Faaliyetleri İl Değerlendirme Komisyonu kurulur.

-Komisyon, Sağlık Müdürlüğü tarafından aykırılığı tespit edilen tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerini inceleyerek karara bağlar.
 

• Yaptırımlar

-Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak tanıtım ve bilgilendirme yapıldığının tespit edilmesi halinde,

• Valilik tarafından idari para cezası uygulanır,
• Meslek odasına bildirilir,
• Reklam Kuruluna gönderilir,
• RTÜK’e gönderilir,
• İçeriğe erişimin engellenmesi için suç duyurusunda bulunulur,
• Sağlık tesisi iki kez uyarılır. Bir yıl içerisinde üçüncü kez bu Yönetmelik hükümlerine aykırı tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri yapıldığının tespit edilmesi halinde üç gün süreyle ilgili tıp veya uzmanlık dalındaki birimin faaliyeti durdurulur.
• Uluslararası sağlık turizmi tesisi veya uluslararası sağlık turizmi aracı kuruluşu bir kez uyarılır, bir yıl içerisinde ikinci kez tespit edilmesi halinde bir ay, üçüncü kez tespit edilmesi halinde üç ay süreyle kuruluşun ve tesisin sağlık turizmi faaliyeti durdurulur.
• Yetkisiz, izinsiz veya ruhsatsız sağlık hizmeti sunan kişi, kurum ve kuruluşlar tarafından sağlık hizmeti sunulan yerlerin faaliyeti derhal durdurulur ve ilgililer hakkında Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulur.

Türk Dişhekimleri Birliği